Een bezoek aan Fort James Island – Juffureh, The Gambia

De geboorteplaats van Kunta Kinte: Een reis door de slavernijgeschiedenis. Toen ik in The Gambia was, trok ik een paar dagen landinwaarts. Ik bezocht Janjanbureh en zag daar plekken waar de slavenhistorie plots heel dichtbij kwam. Overweldigend en onthutsend. Maar ik had al eerder iets gevoeld van die geschiedenis. In Juffureh, bij Fort James Island. De geboorteplaats van Kunta Kinte uit de wereldberoemde serie Roots. Daar bracht ik een bezoek aan het eiland midden in de Gambia River.

Gelukkig staat Fort James Island sinds 2003 op de UNESCO werelderfgoedlijst. Het heeft beschermde status en kan rekenen op hulp bij onderhoud. In 2011 kreeg het eiland tijdens het International Roots Festival een nieuwe naam: Kunta Kinte Island.

Waarom Fort James Island bezoeken?

Fort James Island, nu officieel Kunta Kinte Island, is een van de meest belangrijke historische plekken in West-Afrika. Het eiland speelde een cruciale rol in de trans-Atlantische slavenhandel. Wereldberoemd werd het door de bestseller en televisieserie Roots van Alex Haley.

Voor iedereen die geïnteresseerd is in geschiedenis, met name de slavernijgeschiedenis, is dit een onvergetelijke ervaring. Emotioneel. Confronterend. Onmisbaar.

De reis naar Juffureh: Een avontuur op zich

De oversteek naar Barra

De reis erheen was meteen al een avontuur. De waterstand was te hoog, de golven te wild. De gewone veerboten voeren niet. We konden alleen met de grote vissersboten naar de overkant. Ik besloot het te wagen. Amadou, mijn Gambiaanse gids, onderhandelde voor ons. Hij regelde alles en vertelde me onderweg over het eiland. Lees waarom ik deze manier van reizen fijner vond in The Gambia.

Na korte onderhandelingen gebeurde het: een Gambiaan tilde me op zijn schouders. Door het ondiepe water ploegde hij naar de boot die voor de kust lag. Dat was al een avontuur op zich.

Even later werd ook Amadou, ook wel Aka genoemd, op de schouders gezet en naar de boot gedragen. De boot raakte overvol. Het woord ‘veilig’ was ver te zoeken. Toch bleef ik zitten. We vertrokken. En ik schrijf het nu hier, dus ja… we hebben veilig de overkant gehaald!

Je moet soms wat, hè? Kan ik dit aanraden? Nee, natuurlijk niet. Zou ik het weer doen? Absoluut. Het was een geweldige ervaring!

Aankomst in Juffureh

Eenmaal aan de overkant regelden we direct een taxi. Door stoffige rode zandwegen hobbelden we richting Juffureh. De rit voerde ons dieper het authentieke Gambia in. Uiteindelijk kwamen we aan bij de kust, waar een klein museum staat.

Kort daarna stapten we op een bootje.

Terwijl we over het water gleden, besefte ik wat hier is gebeurd. Het maakte me misselijk. Letterlijk. Je kunt je geen voorstelling maken van het leed dat hier geleden is. Mensen wiens levens kapot werden gemaakt om het leven van anderen te vergemakkelijken. Vreselijk.

Het voelt zo onwerkelijk ver weg… het verkopen van mensen als handelswaar. Het leed van mensen die niet meer als mens werden gezien. Ontmenselijkt. Gereduceerd tot bezit.

De geschiedenis van Fort James Island

Fort James Island werd in 1651 gesticht door hertog Jacob Kettler van Koerland (nu Letland). Het heette toen Fort Jakob. Later kwam het fort in Britse handen en werd hernoemd naar James, hertog van York.

Het eiland functioneerde als belangrijk handelsstation voor Britse slavenhandelaars.

Van de 17e tot de 19e eeuw werden duizenden Afrikanen via dit eiland verscheept als slaven. Bestemmingen: Amerika en het Caribisch gebied. Het fort was hun laatste halte op Afrikaanse bodem voordat ze de verschrikkelijke Middle Passage over de Atlantische Oceaan maakten.

Een halte. Een laatste blik op hun thuisland. Een einde aan hun vrijheid.

Kunta Kinte: Van Juffureh naar wereldfaam

Als je naar The Gambia gaat, mag je deze plek niet overslaan. Ga je landinwaarts? Dan kom je ook bij Georgetown, nog zo’n verzamelpunt voor slaven. Van daaruit werden ze per schip naar Fort James Island gebracht. Hun laatste plek op Gambiaanse bodem voordat ze de wereld in werden verscheept.

Fort James Island werd wereldberoemd door de serie Roots en trekt sindsdien meer toeristen. Kunta Kinte, de hoofdpersoon uit ‘Roots’ komt uit het dorpje Juffureh. De serie Roots, gebaseerd op het boek van Alex Haley uit 1976, vertelt zijn verhaal. Kunta Kinte, een jongeman uit Juffureh, werd in 1767 gevangen genomen. Als slaaf verscheepten ze hem naar Amerika. Het verhaal volgt zijn nakomelingen door generaties van slavernij.

Voor miljoenen kijkers bracht het de slavernijgeschiedenis tastbaar dichtbij. De serie had wereldwijd enorme impact en ook op mij.

Wat je ziet op Kunta Kinte Island (Fort James Island)

Op het eiland staan alleen nog ruïnes. Verbrokkelde muren. Vervallen fundamenten. Hier werden slaven vastgehouden. In erbarmelijke omstandigheden wachtten ze, soms dagenlang op de boten die hen verder de wereld in zouden verschepen.

Het eiland is klein. Je verkent het in ongeveer 45 minuten. Je ziet:

• De vestingmuren en oude kanonnen
• De slavenverblijven waar mensen opgesloten zaten in onmenselijke omstandigheden
• De kademuren waar slavenschepen aanmeerden
• Informatieplaatjes die de geschiedenis vertellen

Er staat niet veel overeind. Maar juist dat maakt de plek zo krachtig. Het gaat niet om spectaculaire gebouwen. Het gaat om wat het vertegenwoordigt.

Een plek van reflectie. Van herdenking. Van stilstaan.

Het museum in Juffureh

Voor je naar het eiland vaart, bezoek je het kleine maar informatieve museum in Juffureh. Hier vind je:

• Historische informatie over de slavenhandel in The Gambia
• Achtergronden over Kunta Kinte en de serie Roots
• Artefacten en oude foto’s uit de koloniale tijd
• Informatie over het dagelijks leven in de regio

Het museum bereidt je voor op wat je gaat zien. Het geeft context. Het maakt de ervaring completer.

Praktische informatie: Hoe kom je bij Fort James Island?

Vanuit de kusthotels (Kololi, Kotu, Bijilo)

De meeste bezoekers verblijven aan The Strip – de lange kustweg door Kotu, Kololi en Bijilo. Daar staan de hotels en resorts. Verder naar het zuiden wordt het rustiger en authentieker.

Vanaf The Strip heb je twee opties:

Optie 1: Bush taxi of Gelly-Gelly De gelly-gelly’s rijden vaste routes. Je moet drie verschillende taxi’s nemen om in Banjul te komen. Goedkoop maar tijdrovend.

Optie 2: Toeristen taxi Duurder, maar hij brengt je in één keer naar de haven voor de overtocht. Bespreek vooraf de prijs.

De veerboot van Banjul naar Barra

Van Banjul steek je met de veerboot over naar Barra. De boot vertrekt regelmatig, maar tijden variëren. Het getij en het weer bepalen het schema. Houd er rekening mee.

De overtocht zelf is al een belevenis. Het verkeer op het water, de bedrijvigheid, de kleuren.

Van Barra naar Juffureh

Vanaf Barra is het ongeveer een uur rijden naar Juffureh. Voornamelijk over onverharde wegen. Je passeert authentieke dorpjes. Je krijgt een prachtig inkijkje in het lokale leven.

Door het raam rolde het Gambiaanse landschap voorbij. Genoeg te zien en te beleven onderweg. Ik heb me geen seconde verveeld. De beelden aan de kant van de weg, kinderen die zwaaien, vrouwen met manden op hun hoofd, kleurrijke markten. Het is fascinerende entertainment.

Kosten en tijd voor je bezoek

Eenmaal in Juffureh bezoek je eerst het museum. Daarna neem je de boot naar het eiland. Daar liep ik zo’n 45 minuten rond. Al met al ben je ruim 2 uur kwijt om alles te zien, inclusief de boottocht.

Maar: voor deze trip moet je echt een hele dag uittrekken. Voordat je in Juffureh bent, heb je al een heel avontuur meegemaakt. En dat maakt reizen in The Gambia juist zo leuk. Zo avontuurlijk!

Geschatte kosten (indicatief):

• Veerboot Banjul-Barra: 50-100 dalasi per persoon
• Taxi Barra-Juffureh (heen en terug): 500-800 dalasi (onderhandelbaar)
• Entreegeld museum en eiland: 100-200 dalasi
• Lokale gids (optioneel maar aanbevolen): 200-500 dalasi

Let op: Prijzen variëren en zijn altijd onderhandelbaar. Spreek vooraf een totaalprijs af met je taxichauffeur. Dat voorkomt verrassingen.

Tips voor je bezoek aan Fort James Island

1. Trek een hele dag uit – De reis is lang, maar elk onderdeel is de moeite waard
2. Neem een gids – Een lokale gids vertelt veel meer over de geschiedenis en helpt met onderhandelingen
3. Respecteer de plek – Dit is een historische begraafplaats en herdenkingsplek
4. Neem contant geld mee – Pinautomaten? Die vind je niet in Juffureh
5. Draag comfortabele schoenen – Je loopt over ongelijke, ruwe ondergrond
6. Bescherm jezelf tegen de zon – Neem voldoende water, zonnebrand en een hoed mee. De zon is genadeloos
7. Combineer met andere plekken – Overweeg Georgetown en Janjanbureh toe te voegen aan je route

Accommodatie in de omgeving

Ik verbleef in het kustplaatsje Bijilo. Wil jij daar ook een fijn hotel boeken? Kijk dan eens naar je opties in Bijilo, The Gambia.

Een aantal reisorganisaties bieden pakketten met vlucht en hotel. Dit is wat ik boekte (corendon) en toen ik naar het binnenland ging voor een paar dagen gaf ik dat bij de receptie aan zodat ze niet schoon hoefden te maken en wisten dat ik een paar dagen weg was.

Veruit de meeste reizigers verblijven aan de kust, in Kololi, Kotu of Bijilo. Vanuit daar bezoeken ze Fort James Island als dagtocht. In Juffureh zelf zijn nauwelijks accommodaties.

Veelgestelde vragen over Fort James Island

• Is Fort James Island hetzelfde als Kunta Kinte Island? Ja, sinds 2011 is de officiële naam Kunta Kinte Island. Maar veel mensen kennen het nog als Fort James Island.
• Kan ik Fort James Island bezoeken zonder gids? Technisch gezien wel. Maar een lokale gids wordt sterk aanbevolen. Ze vertellen veel meer over de geschiedenis en helpen met praktische zaken zoals transport en onderhandelingen.
• Hoe lang duurt de boottocht naar het eiland? De boottocht vanaf Juffureh naar het eiland duurt ongeveer 10-15 minuten.
• Is er een restaurant in Juffureh? Er zijn beperkte eetgelegenheden. Neem water en eventueel wat snacks mee.
• Is Fort James Island geschikt voor kinderen? Ja, maar bedenk dat het onderwerp zwaar is. Het is een goede educatieve ervaring voor oudere kinderen die de context kunnen begrijpen.

Conclusie: Een onvergetelijk bezoek

Fort James Island of Kunta Kinte Island is meer dan een toeristische attractie. Het is een plek van herdenking. Van educatie. Van reflectie.

Voor iedereen die The Gambia bezoekt, is dit een must-see bestemming. Het helpt je de geschiedenis van West-Afrika beter te begrijpen. De impact van de trans-Atlantische slavenhandel écht te voelen. Gecombineerd met het avontuur van de reis erheen, was dit voor mij een van de hoogtepunten van mijn tijd in The Gambia.

Wil je meer lezen over The Gambia?

• Op de Fiets naar de vismarkt van Tanji – The Gambia
• 3 dagen Wassu & Kuntaur –  Stenen Cirkels en Baboon Island
• Surfen in Kartong – The Gambia
• Eten bij de Lokale Bevolking – The Gambia

Of ga naar Marokko en ontdek Fes

Ga je op safari? Lees dan eens mijn tips!