Shekhawati, een verborgen juweel in Rajasthan, betovert met zijn kleurrijke haveli’s, versierd met prachtige fresco’s die verhalen uit vervlogen tijden vertellen. Maar vergis je niet. Niet alleen de gebouwen stralen; ook de mensen, gehuld in traditionele, felgekleurde kleding, maken deze regio levendig en authentiek. Hier, waar het massatoerisme nog niet heeft toegeslagen, vind je nette straten en een pure, gastvrije sfeer.
Met een gids ontdekte ik in een aantal dagen de charmante dorpjes in de omgeving, elk met zijn eigen unieke karakter en verborgen schatten.
Een dag ervoor kwam ik vanaf New Delhi met de bus, je weet wel zo’n lokale overvolle bus. Toen ik op een pleintje in Mandāwa er uit kon was ik al zo’n 5 uur onderweg. Het was nog vroeg in de middag en ik ging op zoek naar mijn hotel. Een kleurrijke haveli natuurlijk!
Waar is de regio Shekhawati bekend om?
De regio Shekhawati vind je in het noorden van India, deze regio ligt in de Thar woestijn, in de staat Rajasthan. Je vindt er de districten Sikar, Jhunjhunu, Churu o.a. De regio is beroemd om haar vele prachtig beschilderde haveli’s. Aan de binnenzijde volledig beschilderd maar nog unieker, de buitenzijde is ook vaak geheel beschilderd. Je kunt het straatbeeld vast voorstellen.
Het is alsof je door een openluchtmuseum wandelt in de Shekhawati regio. Het is dan ook snel duidelijk waarom Shekhawati een open art gallery wordt genoemd.
Een heel aantal van die prachtige haveli’s bevatten fresco’s. Hoe komen er fresco’s in India, denk je? Dat ga ik uitleggen.
De Marwari en haar fresco’s in Shekhawati
In de 18e en 19e eeuw waren er vele Marwari handelaren in de Shekhawati regio. Ze domineerden in eerste instantie hoofdzakelijk in de opiumhandel en brachten daardoor veel rijkdom naar de regio Shekhawati. Er is een uitdrukking geweest Pahale shah, phir badshah — Eerst de koopman, dan de keizer. Dat geeft aan hoe belangrijk de koopmannen ( de Marwari ) in die tijd werden gevonden.
De Rajputana’s koningen en feodale heren trokken het liefst zoveel mogelijk Marwari naar de regio Shekhawati want de Marwari bracht hen veel belastinginkomsten. Deze initiële rijkdom had raakvlakken met de zijderoute, Rajasthan ligt namelijk halverwege onder deze belangrijke handelsroute. Toen de Britse Oost India Company zijn intrede deed veranderde de manier van handelen voor de Marwari.
Nadat de Britten kwamen trokken ze richting de grote zee en mengden zich in de katoen en jute handel en later openden ze banken en begonnen leningen te verstrekken.
En hoe komen die fresco’s dan Shekhawati? Vele Marwari maakten door de handel ook trips naar Europa en dus naar Italië waar ze de kunst van de fresco’s zagen. Bij sommige haveli’s zie je ook de Europese invloeden terug in de schilderingen. De kumhars, een kaste die met klei werkt, ook chiteras of chejaras genoemd hebben de kunst van het schilderen en het bouwen van de haveli’s eigen gemaakt. Ze gebruikten natuurlijke kleurstoffen zoals indigo, kajal, geru (rood steen) en kesar (safraan).
Om hun rijkdom goed te tonen lieten ze schilderijen maken op de hele haveli met de meest prachtige schilderingen en fresco’s. Een heel aantal zijn er tot op de dag van vandaag te bewonderen. Dit geluk hebben we door de droogte van de Thar woestijn.
Hoe kun je het beste de regio Shekhawati bezoeken
Een centrale plaats in de regioa Shekhawati innemen is handig. Vanuit daar kun je een dagtrip plannen met een lokale gids. Als je meer tijd hebt kun je zelfs meerdere dagtrips plannen, er is genoeg te zien in de regio Shekhawati. Ook is het raadzaam om niet een hele dag van haveli naar haveli te hoppen want op een gegeven moment gaan ze allemaal op elkaar lijken. De havelis mogen dan echt prachtig zijn maar na het bezoeken van een 10e ga je het verschil niet echt meer opmerken.
Welke plaatsen zijn een must visit?
Je kunt verschillende routes kiezen waarmee je verschillende plaatsen kan bezoeken. De plaatsen Mandāwa, Nawalgarh, Dundlod, Fatehpur Shekhawati, Ramgarh, Mahansar, Churu, Jhunjhunu, zijn echt de moeite waard om aan je route toe te voegen als dat mogelijk is. Ik heb niet de tijd gehad om ze allemaal te bezoeken. Ook zijn er nog Sikar, Mukundgarh, Biassau en Laxmangarh.
Wat is een haveli?
Haveli’s zijn grote koopmanshuizen zoals wij in de Hanzesteden zien, in Oost Azie noemen ze die huizen haveli’s. Grote koopmanshuizen dus vanuit een welvarende tijd. Vele handelaren maakten een uitstapje vanaf de zijderoute en verbleven een aantal dagen in een van de haveli’s. Ook reisden vele Marwari naar de zijderoute om te handelen in diverse goederen.
Een haveli is opgebouwd uit meerdere delen. Aan de weg zie je vaak een prachtige ingang, een Mukhya Dwar, grote ingang. Deze is groot genoeg om er paarden door te laten. In die grote deur zit ook een kleine deur genaamd Toran Darwaza. Deze kan gebruikt worden als de grote deur bijv in de avond dicht zit om toch naar binnen te gaan.
- Eerste binnenplaats – haveli
Na binnenkomst door de Mukhya Dwar kom je in een binnenplaats. Deze is voor handelaren en bezoek bedoelt. Vanaf deze eerste binnenplaats kun je nog niet verder naar binnen kijken. Aan de zijden van de binnenplaats vind je allerlei ruimtes voor handelaren en hun administratie.
- Tweede binnenplaats – haveli
Als je na je aankomst toegelaten wordt om binnen te komen hebben de vrouwen, die zich in de tweede binnenplaats zich bevinden, de tijd gehad zich toonbaar maken. Deze tweede binnenplaats wordt Zenana genoemd. Hier bevindt zich het dagelijkse leven en woont de familie. Rondom deze binnenplaats bevinden zich de vertrekken om te slapen, werken maar ook de keuken en opslag.
- Derde binnenplaats – haveli
Sommige haveli’s hebben nog een derde binnenplaats, deze wordt Nohra genoemd. Deze is bedoelt voor de dieren, paarden of vee wat gehouden wordt. Je moet je bedenken dat tot op de dag van vandaag er groot wild leeft in deze omgeving. Jaren geleden zag ik in Rajasthan een tijger, dus in de vroegere tijd moest men zich hier goed tegen weren.
En dan hebben alle haveli’s nog terrassen op het dak. Sommige worden echt gebruikt en zijn mooi gemaakt maar veelal is het een gewoon plat dak. Het enige waarvoor ze gebruikt werden is dat er nog een extra verhoging is vanaf waar men nog verder zicht over de omgeving kan pakken. Puur strategische meerwaarde dus.
De fresco’s van Shekhawati
Wat is eigenlijk een fresco? Fresco is een verftechniek waarbij water dunne verf op natte kalkpleister wordt aangebracht. Deze schilderijen op de muur hebben dan vaak een matte uitstraling zonder glans. Goud in fresco’s wordt dan vaak gebruik om het goddelijke in een schilderij te benadrukken.
Wat hebben de beschilderingen op de haveli’s in Shekhawati voor betekenis vraag je je af? De meeste mensen in Rajasthan waren in die tijd ongeletterd en de schilderingen aan de buitenzijde van een haveli waren er dan ook om de mensen kennis te laten maken met de wereld in de breedste zin van het woord.
Ik zag 3 verschillende thema’s bij de vele haveli’s die ik bezocht. Er zijn veel religieus beschrijvende afbeeldingen te vinden. Deze tonen Goden en Godinnen en vertellen de religieuze verhalen.
Daarnaast zag ik veel portretten van historisch belangrijke figuren. Waaronder ook de bewoner of eigenaar zelf van de haveli.
Daarnaast waren er vele decoratieve schilderijen te vinden. Deze geven een mooi tijdsbeeld, waarbij je gaat van paard en wagen tot aan de trein die ik op een enkele haveli voorbij zag komen.
Hoeveel dagen in Shekhawati?
Ik heb ‘maar’ 3 volledige dagen in de regio Shekhawati doorgebracht en dus nog lang niet alles gezien wat er te zien valt. Wel had ik het ‘gezien’ na die dagen want: Het begint op een gegeven moment allemaal op elkaar te lijken. Blijf je langer dan is een rustdag van haveli’s en fresco’s aan te bevelen.
Plan je route – Shekhawati bezoek
Er zijn verschillende routes aan te bevelen om alles uit je Shekhawati bezoek te halen. Als je maar 1 dag tijdens je rondreis door Rajasthan te besteden hebt dan is een route plannen de manier om toch veel te zien en de mooiste haveli’s te bezoeken.
- Routes vanuit Mandāwa
Mandāwa → Fatehpur Shekhawati, 47 km → Ramgarh Shekhawati, 26 km → Mahansar, 9 km → Mandāwa 25 km
Deze route heb ik grotendeels gevolgd vanuit Mandāwa.
Mandāwa → Mukundgarh, 13 km → Dundlod, 9 km → Nawalgarh, 7 km → Mandāwa 30 km
Hotel boeken in Mandāwa? Hotel Mandāwa Haveli waar ik tijdens mijn bezoek verbleef. Wil je een zwembad? Boek dan Mandawa Kothi
Welke haveli’s je niet mag missen in de te bezoeken plaatsen in de regio Shekhawati deel ik later met je in een afzonderlijke post.
- Route vanuit Nawalgarh
Nawalgarh → Sikar, 21 km → Laxmangarh, 28 km → Dundlod, 26 km → Nawalgarh, 9 km
Sikar ligt een stukje lager dan Mandawa en dus heb je weer hele andere plaatsen makkelijk binnen bereik in de regio Shekhawati. Ik ben twee nachten in Nawalgarh geweest en wilde die besteden door veel te wandelen door de stad. Dat vond ik echt heerlijk en zou dat zo weer doen. Maakt wel dat ik de plaatsen genoemd in deze route niet bezocht heb.
Hotel boeken in Nawalgarh? Ik verbleef bij de homestay Tourist Pension. Ook Apani Dhani Eco-Lodge is echt een aanrader.
- Route vanuit Churu
Churu → Bissau, 16 km → Mahansar, 7 km →Ramgarh Shekhawati, 9 km → Churu 38 km
Vanuit Churu, wat weer wat noordelijker ligt kom je weer bij plaatsen die je ook op route 1 tegenkwam. Omdat Churu een heel klein plaatsje is met weinig eetgelegenheden is deze optie om te overnachten wat minder populair. Kan een overweging zijn om hier juist wel te verblijven.
Hotel boeken in Churu? Het is maar een klein plaatsje met weinig opties. Ik kan Malji Ka Kamra wat ook in een prachtige haveli zit aanbevelen in Churu.
Beste tijd om Shekhawati te bezoeken?
- oktober tot februari
De beste tijd om Shekhawati te bezoeken is van oktober tot februari. Dan zit je in de winterperiode en dan is het niet zo warm. In de avond kan het dan nog best afkoelen en overdag kan het voor onze begrippen toch flink warm zijn. Een jasje in de avond is dan aan te raden en je goed in smeren tegen de felle zon in de middag.
Kies je verblijf in de regio Shekhawati
Niet elke plaats in de regio Shekhawati heeft een ruim assortiment aan hotels. Daarnaast zijn er in sommige plaatsen ook niet veel mogelijkheden om te lunchen of dineren. Houd daar rekening mee met je keuze.
Dit is waarom ik vanuit Mandāwa en Nawalgarh de regio Shekhawati bezocht heb. In Mandāwa en Nawalgarh is voldoende eetgelegenheid en kun je als toerist het meest wat je nodig hebt wel vinden.
In Mandāwa ben je na een dag of 2 ben je er wel klaar, dan heb je het de highlights gezien en gaan ook de mensen je herkennen 🙂 Datzelfde geldt voor Nawalgarh. Dit komt ook doordat het nog niet heel toeristisch is en je dus als blanke toerist nogal opvalt in de straten van de regio Shekhawati.
- Waar verblijven in Mandāwa
Hotel Mandāwa Haveli – Luxury & Heritage Hotel in Mandāwa, India
Ik verbleef 2 nachten in Mandāwa precies naast de Sonthaliya Gate in de hoofdstraat. Daar had ik een prachtige haveli geboekt midden in het centrum van Mandāwa. Het was een van de goedkopere opties en helaas kon ik dat ook een beetje zien in het onderhoud (febr 2025). Los daarvan was ik erg blij met het hotel en de plek.
Mijn kamer was prachtig, al kwam er soms wat stukjes plamuur of verf van het plafond. Ook de badkamer was fijn met een warme douche. Het ontbijt was goed en uitgebreid in een mooie ruimte wat uitzicht gaf over de eerste binnenplaats van deze haveli.
Wil je graag een zwembad bij je hotel? Kies dan voor deze prachtige haveli Mandāwa Kothi. Dit hotel biedt ook gratis fietsen aan te gebruiken, hoe leuk is het om de straten van Mandāwa door te kunnen fietsen. Ik zou dat echt heel leuk vinden, het vergroot gelijk je radius en dus beleving van een stad.
- Waar verblijven in Nawalgarh
Een pension door een lokale familie gerund, ik werd welkom geheten door de dochter. Vader Rajesh, waarbij ik besproken had, was niet aanwezig maar belde nog wel even in de avond. Ik voelde me er erg welkom en vond het juist erg leuk in een lokale setting te verblijven. Een stukje buiten het centrum en dus gewoon in een lokale buurt.
In de gemeenschappelijke ruimte beneden werd ontbijt en diner geserveerd. Boven was nog ruimte waar je zelf kon zitten bij je kamer. Ik had de bovenste verdieping en kon nog heerlijk in het zonnetje zitten.
Zonder tussenkomst contact met Tourist Pension? Bel of app Rajesh +91 9414081060
Als het pension mij niet door een vriendin was aanbevolen had ik deze eco lodge geboekt. Ook een homestay wat net buiten het centrum zit. Deze lodge is iets ruimer opgezet aangezien het echt een tuin heeft, wat natuurlijk super fijn is!
Komen en gaan regio Shekhawati
Je kunt uiteraard in India met je eigen vervoer reizen maar voor een klein extra bedrag heb je een privé chauffeur erbij. Ik heb zo een aantal keren, jaren geleden, rondgereisd door Rajasthan. Zoek jij een privé chauffeur dan heb ik een aanbeveling voor je, mail me dan even of laat een reactie achter en ik zal contact met je opnemen.
- Lokale bus Rajasthan
De bus is makkelijk te regelen en tussen de vele plaatsen in Rajasthan lopen er veel. Je hebt de luxere bus en het gewone lokale vervoer. Voor een korte rit kan ik je aanbevelen om een lokale bus te nemen. Het is een ervaring op zich. Als je wat meer uren reist is het wel wat behaaglijker als je weet dat je een eigen stoel tot je beschikking hebt.
Voor jouw beeldvorming: De volgende bussen heb ik genomen tijdens mijn reis in febr ’25 in de regio Shekhawati, Rajasthan.
Voor de bus naar Mandāwa vanuit Delhi betaalde ik 285 INR. Volle lokale bus. De tocht duurde zo’n 5 uur.
Voor de bus naar Nawalghart vanuit Mandāwa betaalde ik 30 INR, ongeveer een uur.
Voor de bus naar Jaipur vanuit Nawalghart, AC luxe Volvo bus, betaalde ik 160 INR. De tocht duurde zo’n 3.5 uur.
- Vliegen naar Shekhawati
Kom je van verder en vlieg je in de richting van de regio Shekhawati? Dan vlieg je op New Delhi of Jaipur. Dan ga je vanaf daar dus met taxi of bus verder naar Nawalghart of Mandāwa of een andere plaats van je keuze.
Wil je verder reizen in Rajasthan na je bezoek aan het openluchtmuseum Shekhawati?
Kijk dan eens naar alles wat Jaipur te bieden heeft
Bezoek ook Khumbalgarh fort en Ranakpur Jain Tempel
Lees alles over de heilige stad Pushkar
En vergeet niet de blauwe stad Jodhpur
City of Lakes – Udaipur, Rajasthan
Nog geen reacties